In het vierde trimester van 2020 werden minder ondernemingskredieten aangevraagd dan in dezelfde periode van 2019. Die daling was ook zichtbaar in de productie van nieuwe kredieten.

Toch lag het uitstaand volume aan ondernemingskredieten eind december 2020 nog 3,4% hoger dan een jaar eerder en bereikte 169,1 miljard euro. Door de betalingsuitstellen werden de uitstaande kredieten immers minder snel afgelost.

De weigeringsgraad is slechts licht gestegen in vergelijking met de weigeringsgraad in de vierde trimesters van de 3 vorige jaren en ligt nog steeds op een laag niveau.

De banken blijven dus vrij vlot krediet verlenen niettegenstaande de moeilijke sanitaire en economische situatie die zeker een negatief impact heeft op de kwaliteit van heel wat kredietaanvragen.

Uitstaand bedrag aan ondernemingskredieten stijgt licht

Eind december 2020 steeg het uitstaande bedrag aan opgenomen ondernemingskredieten (inclusief verbinteniskredieten, dat zijn bijvoorbeeld garantiekredieten en documentaire kredieten) tot een niveau van 169,1 miljard euro, komend van 168,6 miljard euro eind september 2020 (+0,3%).

Op jaarbasis (vergelijking december 2019 met december 2020) klom het uitstaande bedrag met 3,4%. In 2019 bedroeg de jaargroei 3,9%.

Onderstaande grafiek geeft weer dat de jaar-op-jaar evolutie in 2019 een afkoeling kende. Mits een korte positieve sprong in het begin van 2020, toen vooral de grote ondernemingen hebben getrokken op hun kredietlijnen om in deze onzekere situatie over voldoende cash te beschikken, komt de jaarlijkse groei vanaf juni tot december van 2020 opnieuw lager te liggen.

Ondernemers vragen minder krediet

In het vierde trimester van 2020 vroegen ondernemers 9,5% minder kredieten aan dan in dezelfde periode vorig jaar. Dit is de achtste opeenvolgende daling. In bedrag was de daling groter, namelijk 22,8%, wat de negende opeenvolgende daling was.

Door de mogelijkheid die wordt geboden aan ondernemingen die zijn geïmpacteerd door de coronacrisis om de terugbetaling van hun kredieten uit te stellen en de steun die ze van de overheden ontvangen, hebben deze ondernemingen minder nood aan nieuwe kredieten.

Ook in de BLS-enquête (Bank Lending Survey) van de Nationale Bank van België (NBB) gaven de banken aan dat er minder kredietvraag was in het vierde trimester van 2020. Er was vooral minder vraag van ondernemingen naar kredieten voor de financiering van vaste investeringen, voorraden en werkkapitaal.

Dit blijkt ook uit de maandelijkse ERMG update van de NBB (editie 17 november 2020 en 16 februari 2021) waar ondernemingen aangeven dat de coronacrisis de investeringen met 25% zou hebben verminderd in 2020, met 20% zou laten dalen in 2021 en met 12% in 2022.

Een positief (negatief) percentage in de grafiek hieronder komt overeen met een toename (afname) van de kredietvraag. Een nulpercentage komt overeen met een stabilisering.

Kredietproductie volgt vraag

Het aantal verstrekte kredieten daalde in het vierde trimester van 2020 met 12,3% tegenover hetzelfde trimester vorig jaar. De verstrekte bedragen lagen 9,5% lager dan in hetzelfde trimester van vorig jaar.

Ondernemers ervaren nog steeds weinig kredietbelemmeringen

De weigeringsgraad is licht gestegen in vergelijking met de weigeringsgraad in de vierde trimesters van de 3 vorige jaren, maar ligt historisch gezien nog steeds op een laag niveau. Gegeven de sanitaire en economisch moeilijke situatie die zeker een negatief impact heeft op de kwaliteit van heel wat kredietaanvragen, is het opmerkelijk dat de weigeringsgraad niet meer stijgt.

Uit de kwartaalenquête van de Nationale Bank van België (NBB) blijkt dat de perceptie van de kredietbelemmering door de ondernemingen in januari 2021 op 13,9% ligt. Het percentage steeg van 5,0% in januari 2020 naar 16,3% in april 2020 en daalde in januari 2021 naar 13,9%. Hiermee ligt de perceptie van de kredietbelemmering nog altijd behoorlijk lager dan tijdens de bankencrisis van 2008 – 2009.

Het zijn enkel de kleine ondernemingen die oordeelden dat de kredietvoorwaarden ongunstig zijn geëvolueerd in januari 2021. Uit de ERMG studie (editie 16 februari 2021) blijkt dat het voornamelijk kleine ondernemingen (en zelfstandigen) zijn die moeilijkheden ondervinden bij het bekomen van bancair krediet, zeker wanneer ze behoren tot de zwaarst getroffen bedrijfstakken.

De rentetarieven blijven gunstig

Volgens gegevens van de NBB lag de gewogen gemiddelde rente op nieuwe bedrijfskredieten in december 2020 op een heel laag niveau, namelijk 1,44% (tegen 1,42% in november 2020). Reeds sinds april 2019 schommelt de gewogen gemiddelde rente rond 1,50%.

Bron: Bank Lending Survey / NBB